Het laatste decennium van de twintigste eeuw is aangebroken. Niet alleen de nieuwe eeuw, ook een nieuw tijdvak in de wereldgeschiedenis kondigt zich aan. Dat de wereld na het einde van de Koude Oorlog niet meer dezelfde zal zijn, lijkt een zekerheid. Dit is een van de weinige 'zekerheden' in een tijd waarin hoop en vrees, optimisme en pessimisme elkaar voortdurend afwisselen. Het is niet verwonderlijk dat dezer dagen regelmatig teruggeblikt wordt naar het fin-de-siecle. Deze aanduiding voor het einde van de negentiende eeuw verwijst immers naar een geheel van historische ontwikkelingen dat, althans op het eerste gezicht, een aantal treffende overeenkomsten vertoont met de hedendaagse geschiedenis. Vakhistorici hebben de actualiteit niet nodig als legitimatie voor hun belangstelling voor welke historische periode dan ook. Toch tonen ook zij regelmatig niet ongevoelig te zijn voor de vraag naar aan de actualiteit gerelateerde historische beschouwingen, zeker wanneer zij in georganiseerd verband optreden. Een voorbeeld hiervan is, dat in 1990 nagenoeg gelijktijdig, maar onafhankelijk van elkaar een tweetal symposia werd georganiseerd waarin ongeveer dezelfde vraagstelling centraal stond. Voor het Nederlands Historisch Genootschap werd op 19 oktober 1990 een aantal voordrachten gehouden onder de gemeenschappelijke noemer 'Het fin-de-siecle in Nederland'. Kort daarna, op 7 december 1990, bogen zich enkele andere sprekers over de vraag of Nederland zijn eigen 'Breukvlak' gekend heeft. Een keuze uit de tijdens beide . symposia gehouden voordrachten is in dit themanummer van de Bijdragen bijeengebracht.