Dinleme ve konuşma iletişimi sağlayan temel iletişim becerilerini oluşturmaktadır. Bu iki beceri insanın anlaşmayı sağlayabilmek için ilk edindikleri becerilerdir. Bu iki dil becerisinin sıradan şekilde kullanılmasından ziyade ders ortamındaki öğretim ile yetkin şekilde kazandırılması daha bir önem arz etmektedir. Bu kapsam dâhilinde araştırmanın amacı, 6. sınıf öğrencilerinin konuşma ve dinleme becerilerini kullanabilme durumlarını incelemek ve tespit edilen durumu ortaya koymaktır. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımlarından durum araştırması deseni ile yürütülmüştür. Araştırma, Kayseri ili Kocasinan ilçesi Kayseri İlahiyat Vakfı İmam Hatip Ortaokulundaki 18 6. sınıf öğrencisi ve Kayseri ili Özvatan ve Kocasinan ilçesindeki 7 Türkçe öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Gözlem, görüşme ve doküman incelemesi gibi nitel veri toplama araçlarının kullanıldığı bu araştırmada, Türkçe dersi metin işleme etkinliklerinde öğrencilerin dinleme ve konuşma becerilerindeki durumlarını belirlemek için veri toplama süreci şu şekilde yapılandırılmıştır: İlk olarak öğrencilerin ve öğretmenlerinin görüşlerinin alınması, sürece yönelik gözlem yapılması ve çalışma dokümanlarının seçilmesi işlemleri planlanmış ve veriler, gözlem, görüşme ve öğrenci dokümanları aracılığıyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler, nitel veri inceleme tekniklerinden içerik analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Verileri anlamlandırmak ve kolay anlaşılabilirliğini sağlamak için öncelikle veriler arasında önemli görülen yerler belirlenmiş ve kodlama için alt yapı oluşturulmuştur. Bu yolla hem veri kaybını önlemek için araştırmacının dikkatini sürdürmesi amaçlanmış hem de dokümanda yer alan verilerin daha anlaşılabilir bir şekilde anlamlandırılması hedeflenmiştir. Bu aşamadan sonra birbiri ile ilişkili kodlar bir arada düşünülerek ortak kodlara ait üst kategori olan temalar oluşturulmaya çalışılmıştır. Analiz sonucunda veriler 37 kod ve 12 tema altında sınıflandırılmıştır. Araştırmada öne çıkan sonuçlar arasında şunlar sıralanabilir: Öğretmen görüşlerine göre öğrencilerin temalardaki dinleme/izleme etkinliklerine katılım durumlarının düşük olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin dinleme/izleme etkinliklerinde düşük katılım gösterme sebeplerinin dinleme/izleme metinlerinden sıkılma, metinleri tam anlayamama, zor metinlerde katılım göstermek istememe ve genelde hikâye edici metin dışında katılım göstermek istememe olduğu görülmüştür. Öğrencilerin dinlediklerini anlama ve anladıklarını ifade etme durumlarının öğretmen görüşlerine göre değişiklik gösterdiği görülmektedir. Türkçe dersi metin işleme sürecinde gerçekleştirilen konuşma etkinliklerine öğrencilerin katılım durumlarının zayıf olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin konuşma etkinliklerine katılım sürecinde kendilerini ifade edememe, konuyu değerlendirememe, eleştirel konuşamama, heyecanlanma ve utangaç olma gibi sorunlar yaşadıkları görülmektedir. Öğrencilerin dinleme metinlerinin sıkıcı gelmesi, metinlerin tam anlaşılamaması, sesin akıllı tahtadan kötü gelmesi, metinlerin karmaşık gelmesi gibi sebeplerle dinleme etkinliklerindeki durumlarının katılım ve anlama yönünden istenilen seviyede olmadığı tespit edilmiştir. Konuşma etkinliklerinde ise öğrencilerin hazırlıksız konuşma yapamama, verilen süreyi dolduramama, not kaygısı duyma, utanma, beden dilini etkili kullanamama, fikir beyan etmekte zorlanma gibi sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir. Çalışma sonunda öğrencilerin dinleme ve konuşma becerilerinin geliştirilmesine ihtiyaç olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda; dinleme/izleme metinlerinin işlenmesi süreçlerinde öğrenci seviye ve ilgisinin gözetilmesi; öğrencilere dinleme öncesi ve dinleme sırasında gerekli yönergelerin verilmesine dikkat edilmesi; konuşma ve dinleme etkinliklerini gerçekleştirme amacının not vermek olmadığı hissettirilerek gerçekleştirilmesi... gibi birtakım önerilerde bulunulmuştur. Bu araştırmanın sonuçlarının konu üzerinde çalışma yapacak araştırmacılara ve ders içerisindeki uygulayıcı olan öğretmenler ile literatüre katkı sunacağı düşülmektedir.