Ο αλεξακικός αφηγητής απέναντι στον άλλο τόπο: Η Αφρική και η Αυστραλία στα μυθιστορήματα του Βασίλη Αλεξάκη Ο Βασίλης Αλεξάκης έχει επανειλημμένως επιλέξει για τα μυθιστορήματά του αφηγητές οι οποίοι, όντας σε αναζήτηση περιπέτειας, παίρνουν τη συνειδητή απόφαση να στραφούν στον άλλο τόπο και να ζήσουν εξωτικές εμπειρίες. Σε αυτό το άρθρο, θα μελετήσουμε δύο μυθιστορήματα, την Καρδιά της Μαργαρίτας (1999) και τις Ξένες λέξεις (2002), προκειμένου να συγκρίνουμε τον τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας προσέγγισε και χρησιμοποίησε στην πεζογραφία του την Αυστραλία και την Αφρική, δύο γεωγραφικούς χώρους που συχνά υπόκεινται σε δυτικές φαντασιώσεις. Αυτά τα δύο έργα μπορούν να εξεταστούν παράλληλα, επειδή ο αφηγητής «μεταφέρεται» σε έναν άγνωστο και μακρινό προορισμό για έναν σκοπό που υπερβαίνει το τουριστικό ταξίδι. Αυτά τα δύο μυθιστορήματα παρουσιάζουν επίσης το πλεονέκτημα ότι έχουν εκδοθεί διαδοχικά με διαφορά τριών ετών στις αρχές της χιλιετίας, γεγονός που μας επιτρέπει να συγκρίνουμε δύο αναπαραστάσεις του ξένου τόπου σε μια συγκεκριμένη περίοδο του αλεξακικού έργου. Ο απώτερος στόχος μας είναι να εξετάσουμε την ένταση που χαρακτηρίζει αυτούς τους δύο αφηγητές μεταξύ μιας δηλωμένης επιθυμίας να ταχθούν ως υπερασπιστές των μειονοτικών ταυτοτήτων και μιας τάσης να ενισχύσουν προϋπάρχοντα πρότυπα κυριαρχίας στην προσέγγιση του άλλου τόπου. Για τον σκοπό αυτόν, διασαφηνίζουμε πρώτα τους λόγους για την παρουσία αυτών των τρίτων τόπων –ούτε ελληνικών ούτε γαλλικών– στο αλεξακικό έργο εκείνη την εποχή, αναλύοντας τους λόγους για τους οποίους Η καρδιά της Μαργαρίτας και οι Ξένες λέξεις ενδείκνυνται για να μελετηθούν υπό αυτή την οπτική. Μετά από μια θεωρητική ανάπτυξη επικεντρωμένη στην αναπαράσταση του Άλλου και στις εξουσιαστικές σχέσεις που είναι παρούσες στην ταξιδιωτική λογοτεχνία, θα εστιάσουμε στην ανάλυση της εμφανούς έντασης ανάμεσα στις νεο-ανθρωπιστικές παρορμήσεις του συγγραφέα και σε ορισμένα προβληματικά αντιπροσωπευτικά σχήματα που εντοπίζονται στα δύο παραπάνω έργα.

À plusieurs reprises, Vassilis Alexakis a mis en scène dans ses romans des narrateurs en mal d’aventures qui prennent la décision délibérée de se frotter à l’ailleurs et de vivre des expériences dépaysantes. Dans cet article, nous nous pencherons sur deux romans, Le Cœur de Marguerite (1999) et Les Mots étrangers (2002)afin de comparer comment l’auteur a abordé et utilisé deux espaces géographiques souvent sujets aux fantasmes occidentaux, l’Australie et l’Afrique, dans sa prose. Ces deux œuvres peuvent être examinées en parallèle car toutes deux ont un narrateur qui s’envole vers une destination lointaine qu’il ne connaît pas dans un but qui ne relève pas simplement du voyage touristique. Ces deux romans ont aussi l’avantage d’avoir été publiés l’un après l’autre et à trois ans d’écart vers le début du millénaire ce qui permet de comparer deux représentations de l’ailleurs à un moment précis de l’œuvre alexakienne. Notre but ultime est d’examiner la tension qui existe chez ces deux narrateurs entre une volonté affichée de se poser en défenseur des identités minoritaires et une tendance à renforcer des schémas de dominance préexistants dans leur approche à l’ailleurs. Pour ce faire, nous élucidons d’abord les raisons de cette concentration d’espaces tiers— ni grecs ni français— dans l’œuvre alexakienne à cette époque tout en illustrant pourquoi Le Cœur de Marguerite et Les Mots étrangers se prêtent particulièrement bien au sujet de cette étude. Après une mise au point théorique axée sur la représentation de l’Autre et les rapports de force mis en présence dans la littérature de voyage, nous nous penchons sur une analyse de la tension qui existe entre les élans néo-humanistes de l’auteur et certains schémas représentatifs problématiques présents dans ces deux œuvres.