• Publicationsclose
• Research dataclose
• Other research productsclose
• Open Access close
• Bosnian close
• Digitala Vetenskapliga Arkivet - Academic Archive On-line close

Ovaj članak analizira prepričana iskustva bivših logoraša koji su kao civili odvedeni u koncentracione logore početkom rata u Bosni i Hercegovini 1990-tih godina. Cilj članka je opisati prepričane rituale socialne interakcije poslije vremena provedenog u logoru kao i identifikovati kako su te interakcije simbolično dramatizovane. U svojim pričama o zločinima i zlostavljanju u koncentracionim logorima, logoraši odbacuju postupke čuvara kao i taj naziv ‘logoraš’. Priče o ritualima sile i moći pokazuju da je prostor za individualizam u logorima bio veoma ograničen. Ipak, rituali otpora i statusa su naizgled, zajedno sa adaptacijom na uvjete u logoru, generirali prostor za povećanu individualizaciju. Imati malo kontrole i moć pružanja otpora naizgled je dalo logorašima osjećaj časti i samopoštovanja, naročito poslije rata. Njihove priče u današnjici predstavljaju jedan oblik nastavljenog otpora.

Reason(s) for writing and research problem(s): Previous research on post-war society emphasized structural violence with subsequent reconciliation processes. Aims of the paper (scientific and/or social): Researchers have focused on the importance of narratives, but they have neither highlighted narratives about reconciliation nor analyzed conditions for reconciliation in post-war interviews. One aim of the article is analyzing markers for reconciliation and implacability, the second is describing conditions for reconciliation which are actualized in those stories. Methodology/Design: This article analyzes retold experiences of 27 survivors from the war in Bosnia and Herzegovina between 1992 and 1995. The material for the study was gathered through qualitative interviews with 27 individuals who survived the war in north-western Bosnia and Herzegovina. Research/paper limitations: Interactive dynamics which prevailed during the war associate post-war reconciliation with the war time. Results/Findings: These stories of reconciliation, implacability and conditions for reconciliation, are not created in relation to the war as a whole only but also in relation to one’s own and other’s personal actions during the war. General conclusion: These stories on reconciliation become a forum for confrontation between us and them – not least through dissociation from others war actions. In the interviewees stories implacability is predominant however reconciliation is said to be possible if certain conditions are met. These conditions are, among others, justice for war victims, that the perpetrators’ recognize their crimes and display strong emotions (for example remorse and shame). Inspiracija za rad i problem(i) koji se radom oslovljava(ju): Ranija istraživanja poslijeratnih društava istakla su strukturalno nasilje sa pratećim procesima pomirenja. Autori su istakli važnost priča, ali se nisu fokusirali na priče o pomirenju niti su analizirali uvjete za pomirenje u poslijeratnim intervjuima. Ciljevi rada (naučni i/ili društveni): Cilj članka je analizirati markere pomirenja i nepomirljivosti kao i uslove za pomirenje koji se aktualiziraju u pričama preživjelih. Metodologija/Dizajn: Empirijski materijal za ovaj studij je prikupljen putem kvalitativnih intervjua izvršenim sa 27 osoba koji su preživjeli rat u sjeverozapadnoj Bosni i Hercegovini. Ograničenja istraživanja/rada: Interaktivna dinamika koja je vladala za vrijeme rata povezuje pitanje poslijeratnog pomirenja sa ratnim godinama. Rezultati/Nalazi: Priče o pomirenju, nepomirljivosti i uslovima za pomirenje ne oblikuju se samo vezano za rat u cjelini nego se povezuju i sa osobnim postupcima drugih tokom rata. Generalni zaključak: Priče o pomirenju postaju polje za razne verbalne konfrontacije između nas i njih – posebno distanciranjem od djelovanja drugih (njih) tokom rata. U pričama intervjuisanih osoba nepomirljivost dominira ali se ujedno tvrdi da je pomirenje moguće ako se ispune određeni uslovi. Ti uslovi su između ostalog pravda za žrtve rata, da počinitelj prizna krivično djelo i pokaže snažne emocije (na primjer kajanje i sram). War sociology – renewed analysis of ethnographic material from Bosnia

Ovako štitite sebe i svoje dijete.

Ovaj članak prezentira teoretski i metodološki model za analizu prepričanih iskustava bivših logoraša koji su kao civili odvedeni u koncentracione logore početkom rata u Bosni i Hercegovini 1990-tih godina. Cilj je analizirati prepričane rituale ratnog nasilja u koncentracionim logorima kao i identifikovati kako se počinioci ratnog nasilja i žrtve simbolično definiraju u pričama. Priče o nasilju u logoru definiraju počinitelja nasilja kao nekoga ko je opasan, zao, idealan neprijatelja, kao pravi, ali udaljeni zločinac. Kada intervjuisani u studiji naglašavaju istrebljivanje i sistematiziranje ratnog nasilja u logorima tokom rata, oni produciraju i reproduciraju sliku ratnog nasilja koje je organizovano i koje se sprovodi svakodnevno. Čini se da je cilj ovog verbalnog naglašavanja, da opisana djela ratnog nasilja u logorima, poslije rata dobiju status organiziranog i ritualiziranog ratnog nasilja. Definiranjem počinitelja ratnog nasilja, intervjuisani u studiji implicitno ističu komplementarnu suprotnost počinitelja - žrtvu nasilja. Žrtva je predstavljena kao prijeratni poznanik, prijatelji i komšija od izvršitelja nasilja. Žrtva nasilja je definisana kao umorna, posustala u agoniji, kao inferiorna, de-humanizirana, žigovana i kao bespomoćna ostavljena na milost i nemilost počiniteljima ratnog nasilja. This article presents a theoretical and methodological model for analyzing the experiences retold by former concentration camp detainees who were placed in concentration camps as civilians at the beginning of the Bosnian war in the 1990s. The aim is to analyze the recounted rituals of war violence in concentration camp as well as identifying how the perpetrators of war violence and victims are symbolically defined in stories. In these descriptions, the perpetrator is defined as a dangerous, evil, and ideal enemy. He is portrayed as a real and powerful yet alien criminal. When informants emphasize extermination and the systematization of war violence in the camps during the war, they produce and reproduce the image of war violence that is organized and conducted on a daily basis. The aim of this verbal emphasis seems to be that the described acts of war violence in the camps, after the war obtain the status of an organized and ritualized war violence. By defining the perpetrators of war violence, the interviewed in the study implicitly point out the complementary opposition of the perpetrator - a victim of violence. The victim is presented as pre-war acquaintances, friends and neighbors of the perpetrators of violence. Victim of violence is defined as tired, dying in agony, inferior, de-humanized, stamped and helplessly left to the mercy of the perpetrators of war violence. The Second International Scientific Victimology Conference ”Ambassadors of Peace in Bosnia and Herzegovina”, Institute for Development of Victimology, Bosnia and Herzegovina; Foundation "Help Victims of Power and the Authority Abuse in Bosnia and Herzegovina"; University of Bihać, Bosnia and Herzegovina; Institute of Knowledge Management, Republic of Macedonia; Associations of Mediators in Bosnia and Herzegovina; THINK THANK – Research Center Banja Luka, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina (20171122). ”Definicije počinitelja ratnog nasilja i žrtve. Analitički model za analizu rituala ratnog nasilja u koncentracionim logorima tokom rata u Bosni i Hercegovini” (”Definitions of the perpetrator of war violence and the victim. Analytical model for analysis concerning rituals of war violence in concentration camp during the war in Bosnia and Herzegovina”). 

U ovom članku analizirana su prepričana iskustva 27 osoba koje su preživjele rat 1990-tih u Bosni i Hercegovini. Jedan cilj članka je da se analiziraju markeri pomirenja i nepomirivosti, a drugi cilj je opisati uslove za pomirenje koji se aktualiziraju u pričama preživjelih. Interaktivna dinamika koja je vladala za vrijeme rata povezuje pitanje poslijeratnog pomirenja sa ratnim godinama. Priče o pomirenju, nepomirivosti i uslovima za pomirenje ne oblikuju se samo vezano za rat u cjelini nego se povezuju i sa sopstvenim postupcima i osobnim postupcima drugih tokom rata. Priče o pomirenju postaju polje za razne verbalne konfrontacije između nas i njih – posebno distanciranjem od djelovanja drugih (njih) tokom rata. U pričama intervjuisanih osoba nepomirivost dominira, ali se ujedno tvrdi de je pomirenje moguće ako se ispune određeni uslovi. Ti uslovi su između ostalog pravda za žrtve rata, da počinitelj prizna krivično djelo i pokaže snažne emocije (na primjer kajanje i sram).

U ovome članku istražujemo veze između diskurzivnog karaktera ideologije, politike identiteta, prisilnog premještanja stanovništva, simboličkog i stvarnog nasilja koje dovodi do genocida. Opći okvir rada predstavlja rat protiv bosanskohercegovačke države (1992-1995) i njenog civilnog stanovništva. Počinitelji zločina bili su srpska vojska i policija. Primijenjena je mikrosociološka, kvalitativna, fenomenološka, simboličko-interakcionistička i diskurzivna analiza kontekstualnog značenja masovnog ubijanja civila Bošnjaka i Hrvata na širem području sjeverozapadne Bosne i Ljubije tokom 1992. godine. Fokus je na fenomenologiji klanja ljudi, masovnoj srpskoj propagandi, “prisilnom premještanju stanovništva” koje je izazvano propagandom da “zajednički život nije moguć”. Masovni zločini, politika širenja straha – imali su za cilj proizvodnju i reprodukciju kolektivnih uvjerenja da zajednički život u Bosni nije moguć, i da se uspostavljanje etnički “čistih kultura” odnosno “etnički čistih teritorija” prihvati kao deterministički uslovljena povijesna nužnost. Rezultat naših istraživanja: zločini nad civilima mogu postati “normalizirani” tek kada se uz pomoć medijske propagande stvori “novi društveni poredak” kao ratni poredak. Genocid postaje moguće izvršiti tek u situaciji kada počinitelji nasilja (i oni koji ga u ime određene politike identiteta podržavaju), prethodno povjeruju da vršenje nasilja može biti opravdano nekim “višim ciljevima”. Cilj ovog istraživanja jeste oprezno, preventivno ukazivanje na opasnost od normaliziranja nasilja, uz pomoć “normaliziranja abnormalnog” diskurzivnog poretka ideologije. Motivacija za pisanje ovog rada zapravo je obrazlaganje uvjerenje da bi višedecenijsko poricanje genocida, koje prakticiraju realizatori velikosrpskog projekta, moglo dovesti do novog genocida nad građanima Bosne i Hercegovine. Velikosrpska ideologija se i danas – 2017. godine – dakle 22 godine nakon genocida u Srebrenici, “zaštićenoj zoni Ujedinjenih nacija”, uz pomoć antibosanskih politika identiteta, aplicira na terenu uz pomoć ideologije da zajednički život nije moguć. This paper explores the connection between the discursive nature of ideology, identity politics, forced displacement, and symbolic and actual violence leading to genocide. The general framework of the paper is the Bosnian War (1992 – 1995) led against the country and its civilians. The perpetrators of the crimes were the Serbian army and police force. A microsociological, qualitative, phenomenological, symbolic-interactionist and discourse analysis was conducted with regard to the contextual meaning of mass murders of Bosniak and Croatian civilians in northwest Bosnia and Herzegovina and Ljubija in 1992. The focus is on the phenomenology of human slaughter, Serbian mass propaganda, and “forced displacement” encouraged by the propagandistic message of “the impossibility of coexistence”. Mass crimes and the policy of fearmongering were intended to create and recreate the collective belief that coexistence in Bosnia was impossible and that establishing “ethnically pure cultures” and “ethnically pure territories” should be accepted as a deterministic historical necessity. Our research results indicate that crimes against civilians can be “normalized” only after a “new social order” has been established as a war order with the help of media propaganda. Genocide can be committed only if the perpetrators (and its advocates acting in the name of specific identity politics) believe that committing violence can be justified by a “higher cause”. The aim of this research is to carefully and preemptively draw attention to the dangers of normalizing violence by “normalizing the abnormal” discursive order of ideology. The motivation behind this paper is to explain the notion that the multi-decade denial of genocide on the part of the leaders of the Greater Serbia Project could lead to a new genocide against the people of Bosnia and Herzegovina. Today, in 2017, 22 years after the genocide in Srebrenica – a “United Nations safe area” – the Greater Serbia ideology still persists with the help of anti-Bosnian identity politics and the idea that coexistence is impossible.

Projektet Geomorfologisk kartering i fjällen genomfördes 1975-1983 och resulterade i 24 rapporter med tillhörande kartor. Rapporterna beskriver översiktligt området och dess terrängformer. Det finns även naturvärdesbedömningar och utpekande av geomorfologiskt värdefulla områden. Detta är en av rapporterna.

Ovom brošurom Uprava za saobraćaj (Trafikverket) vam želi pružiti informacije o onome što se zahtijeva za dobivanje vozačke dozvole, kako se trebate obučavati, šta test znanja (teorijski ispit) i polaganje vožnje mogu sadržati i na šta trebate obratiti pažnju prije nego što dođete na polaganje. Information om körkort för personbil, behörighet B på bosniska/serbiska/kroatiska. Utgåva 2, april 2020.

Cilj ovog rada je kritički analizirati intelektualne uslove za obrazovanje empirijskih i normativnih dimenzija znanja koje se mogu suprotstaviti ideologijama neofašizma, i na teorijsko-diskurzivnom, i na praktičnom planu. U viktimologiji nastaje problem onda kada obrazovne politike i prakse označavaju (1) zajedničke prošlosti, (2) politike etničkih identiteta i (3) politike sjećanja koje su ispunjene nesavladanim viskom ratnog nasilja iz prošlosti. Rad se bavi kritičkom analizom klerikalizacije obrazovnih politika, kritičkom analizom klerikalizacije politika etničkih identiteta i kritičkom analizom klerikalizacije politika sjećanja. U analitičkoj pozadini ovog rada nalazi se stav da društvena i kulturalna značenja nastaju kao posljedica društvenih diskursa i diskurzivnih praksi kojima značenjski »stvaramo«, odnosno konstruiramo obrazovanje kao društveni fenomen. Analitička osnova rada se zasniva na pregledu različitih studija iz domena sociologije ideologije, sociologije vojske i rata, socijalne epistemologije i kritičke viktimologije. Rad traga za obuhvatnom kritičkom perspektivom iz koje bi bilo moguće obrazovati novu, dinamičnu terminologiju za preciznu diskurzivnu analizu političkog, diskurzivnog i identitarnog infantilizma i kritiku neofašističkih politika etničkih identiteta u kontekstu šire kritike negativnih društvenih učinaka na prvi pogled različitih, ali, u biti međusobno nadopunjavajućih ideologija neofašizma i neopopulizma. U radu se obrazlaže društvena potreba za kvalitetnijim javnim obrazovanjem značenja političke, medijske i religijske upotrebe i zloupotrebe »identitarnih pojmova« i »identitarne terminologije«. Rad se zasniva na kvalitativnoj metodologiji istraživanja značenja (i političke zloupotrebe) osnovnih pojmova u viktimologiji kao sto su recimo: »globalizacija nasilja« »država«, »državne granice« »kleronacionalizam«, »sekularizam« »politika predstavljanja«, »kultura«, »kulturni identitet«, »kultura sjećanja«, »kultura mira«, »kultura smrti«, »religija«, »povratak religije«, »tradicija«, »vitalni nacionalni interes« itd. Insistira se na odvaganoj kritičkoj analizi povlaštenih strategija političkog apliciranja označiteljskih sistema i mehanizama 'razlikovanja' koji služe kao epistemička osnova za obrazovanja pojmova, terminologije, taksonomija i klasifikacija prema kojima se ljudi dijele na »naše« i »njihove«. Zaključak je da bi se u normativnoj osnovi obrazovanja koje nam je potrebno u 21. stoljeću trebalo pozvati na odgovornost svih društvenih aktera prema budućim naraštajima u kontekstu sve uočljivija medijske, ideološke i biopolitičke konkurencija za »status povijesne žrtve« davnih (i sasvim nedavnih) stvarnih i ideoloških ratova koji su se vodili ili se još uvijek vode, zapliću ili raspliću na Balkanu. The purpose of this paper is to critically analyse intellectual conditions for education pertaining to the empirical and normative knowledge dimensions that can oppose the ideologies of neo-fascism, both on the theoretical-discursive and the practical plan. A problem occurs in victimology when educational policies and practices mark (1) common pasts, (2) ethnical identity policies and (3) remembrance policies filled with reigning excess of war violence from the past. The paper deals with the critical analysis of clericalization of educational policies, critical analysis of clericalization of ethnical identity policies and critical analysis of clericalization of remembrance policies. The analytical background of this paper carries the sentiment that social and cultural meanings are created as a consequence of social discourses and discursive practices that we »create« semantically, that is, we construe education as a social phenomenon. The analytical basis of the paper is founded on a review of various studies from the domains of ideology sociology, army and war sociology, social epistemology and critical victimology. The paper seeks an all-encompassing critical perspective that would make it possible to teach a new, dynamic terminology for a precise discursive analysis of the political, discursive and identitarian infantilism and a criticism of neo-fascist policies of ethnical identity in the context of a broader criticism of negative social impacts on ideologies of neo-fascism and neo-populism that appear different at first glance but that actually mutually complete each other. The paper explains the social need for a public education of a better quality pertaining to the meaning of political, media and religious use and misuse of »identitarian concepts« and »identitarian terminology«. The paper is based on the quality methodology of the research of meaning (and political misuse) and basic concepts of victimology, such as: »globalisation of violence«, »state«, »state borders«, »clero-nationalism«, »secularism« »representation policy«, »culture«, »cultural identity«, »culture of remembrance«, »culture of peace«, »culture of death«, »religion«, »return of religion«, »tradition«, »vital national interest« etc. There is an insistence on a scrutinized critical analysis of privileged strategies of the political application of referential systems and mechanisms of 'differentiating' that serve as the epistemic foundation to teach the concepts, terminology, taxonomies and classifications used to separate people into »ours« and »theirs«. The conclusion is that, in the normative foundation of education we need in the 21st century, we should call upon the responsibility of all social players for the future generations in the context of more noticeable media, ideological and bio-political competitors for the »historical victim status« of the ancient (and recent) actual and ideological wars fought in the past or those that are ongoing, intensifying or in the process of being resolved in the Balkans. The Second International Scientific Victimology Conference ”Ambassadors of Peace in Bosnia and Herzegovina”, Institute for Development of Victimology, Bosnia and Herzegovina; Foundation "Help Victims of Power and the Authority Abuse in Bosnia and Herzegovina"; University of Bihać, Bosnia and Herzegovina; Institute of Knowledge Management, Republic of Macedonia; Associations of Mediators in Bosnia and Herzegovina; THINK THANK – Research Center Banja Luka, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina (20171122). ”Obrazovanje za kulturu mira kao viktimološki odgovor na uspon ideologija neofašizma” (”Education for the Culture of Peace as Victimological Response to the Rise of Ideology of Neo-Fascism”), with Zlatan Delić and Halima Sofradzija.