• Open Access close
• Closed Access close
• Restricted close
• Open Source close
• Embargo close
• Publications close
• Research data close
• Research software close
• Other research products close
• Digital Humanities and Cultural Her... close
• GOTRIPLE - Social Sciences and Huma... close

ADC ArcheoProjecten heeft in juni-augustus 2020 een bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek uitgevoerd voor de locatie Blauwe Vogelweg 11 te Utrecht, gemeente Utrecht. De aanleiding van het onderzoek is de voorgenomen nieuwbouw. De exacte verstoringsdiepte is nog onbekend. Voor dit onderzoek wordt uitgegaan van een bodemverstoring van ca. 2 m onder het huidige maaiveld. Voor de voorgenomen ontwikkeling is een omgevingsvergunning nodig en mogelijk ook een archeologievergunning. Uit het bureauonderzoek volgt dat in het plangebied vooral archeologische resten uit de Vroege Middeleeuwen tot en met de Nieuwe tijd kunnen worden verwacht. Deze kunnen voorkomen in de top van oeverafzettingen van de Kromme Rijn. Mogelijk bevinden zich in het noordelijke deel van het plangebied sporen van een opgehoogd historische boerenerf of sporen van een dijklichaam, pad of weg. In de diepere ondergrond wordt dekzand verwacht. In theorie kunnen in de top van het dekzand vindplaatsen uit de Prehistorie voorkomen. Om de archeologische verwachting te toetsen en aan te vullen is een inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in de vorm van een verkennend booronderzoek. In het plangebied zijn 21 boringen verricht. In de ondergrond komen oever- op beddingafzettingen van de Kromme Rijn voor. De top van de beddingafzettingen bevindt zich op de meeste plekken tussen 130 en 190 cm –mv. De top van de oeverafzettingen bevindt zich overwegend tussen 30 en 120 cm –mv. Boven de oeverafzettingen bevindt zich een pakket grof zand dat wordt geïnterpreteerd als een (sub)recent opgebracht pakket. Uit het veldonderzoek is gebleken dat in een gedeelte van het plangebied, namelijk ter hoogte van boring 10 (zone 1) en boringen 14, 15, 16 en 21 (zone 2) deels intacte oeverafzettingen voorkomen. De top van de oeverafzettingen vormt een potentieel archeologisch niveau waarin bewoningssporen aanwezig kunnen zijn uit de periode Vroege Middeleeuwen - Nieuwe tijd. In het overige deel van het plangebied is de top van de oeverafzettingen niet meer intact. Er is geen oud loopvlak bewaard gebleven waardoor hier de kans op archeologische resten klein is. Aangezien de diepteligging van het dekzand niet is vastgesteld tijdens het onderzoek geldt voor de Prehistorie een nog onbekende verwachting. Wel is vastgesteld dat in het plangebied geen dekzandopduikingen voorkomen tot in ieder geval 3 m onder het maaiveld. Hierdoor is de kans op archeologische resten uit de Prehistorie niet groot.

In opdracht van Combinatie Mooder Maas heeft het onderzoeks- en adviesbureau BAAC bv een archeologisch inventariserend veldonderzoek uitgevoerd metbehulp van boringen (karterende fase) in het plangebied Ooijen-Wanssum Hoogwatergeul, deelgebied O1 Rietweg te Ooijen (IVO-kartering PLUS). Naast het plaatsen van karterende boringen zijn, in overleg met de opdrachtgever en het bevoegd gezag, aanvullende verkennende boringen geplaatst in een drietal raaien haaks op het plangebied.Aanleiding voor het onderzoek is de herinrichting van het plangebied, waarbij een hoogwatergeul zal worden aangelegd en weerdverlaging zal worden toegepast. Dit in het kader van de verbetering van de waterhuishouding van de Maas bij (extreem) hoge waterstanden. Het deelgebied O1 bevindt zich in het buitengebied van de gemeente Horst aan de Maas, op circa 475 meter ten noorden van het gehucht Ooijen. Er is geen bebouwing aanwezig. Het grootste deel van het plangebied was ten tijde van het onderzoek in gebruik als weide. De rest als akkerland.Naast 30 karterende boringen ter plaatse van het plangebied zijn nog eens 28 verkennende boringen geplaatst, verspreid over een drietal raaien haaks op het plangebied. Vijfentwintig van deze verkennende boringen zijn buiten het plangebied geplaatst.Binnen het plangebied is één vindplaats aangetroffen. De vindplaats bevindt zich in oude oeverwalafzettingen ter plaatse van de begraven kronkelwaardrug en sluit aan bij de naastgelegen reeds bekende vindplaats 10. De aangetroffen vondsten stammen uit de periode mesolithicum - ijzertijd/Romeinse tijd.

Supported by funding from the Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht (Ireland), University College Dublin, and the National Folklore Foundation (Fondúireacht Bhéaloideas Éireann), 2014-2016. Story collected by a student at Windgap (C.), Thomastown school (Windgap, Co. Kilkenny) from informant an unidentified informant. Collected as part of the Schools' Folklore scheme, 1937-1938, under the supervision of teacher Bean Mhic Eóin.

This find is registered at Portable Antiquities of the Netherlands with number PAN-00125940 Modified: 2023-02-28T16:09:25+01:00

This find is registered at Portable Antiquities of the Netherlands with number PAN-00117809 Modified: 2022-12-06T10:20:51+01:00

This find is registered at Portable Antiquities of the Netherlands with number PAN-00051780 Modified: 2019-10-28T09:12:34+01:00

This find is registered at Portable Antiquities of the Netherlands with number PAN-00034897 Modified: 2020-06-09T09:52:47+02:00

This find is registered at Portable Antiquities of the Netherlands with number PAN-00098666 Modified: 2022-06-07T13:26:43+02:00

In 2016 is een merkwaardig bronzen voorwerp in een bosperceel ten noordwesten van het gehucht Walik bij Riethoven (gemeente Bergeijk) ontdekt en gemeld. Het gaat om een langgerekt, plat en licht trapeziumvormige object met stompe uiteinden. Opvallend zijn de kleine gehamerde vlakken aan het oppervlak die doen denken aan dat van een deels geslepen vuurstenen bijl. Vooralsnog zijn geen parallellen bekend, niet in Nederland of daarbuiten. Het zou kunnen gaan om een (fraai uitgevoerd) halffabricaat van een vlakbijl of om een bijlvormige baar. De vondst van deze protobijl/baar gaf aanleiding tot een contextbepalend onderzoek ter plaatse dat in maart 2019 is uitgevoerd. Daaraan voorafgaand is een bureaustudie verricht, met als doel een goed inzicht te krijgen in de archeologisch-landschappelijke situatie. Na inmeting van de vondstlocatie bleek het object afkomstig te zijn van het archeologisch rijksmonument Riethoven-Hobbelerheide (45940) dat in 1966 was aangewezen vanwege de aanwezigheid van sporen van begravingen uit de late prehistorie. Uit het bureauonderzoek kwam naar voren dat de omgeving van Walik-Riethoven archeologisch zeer rijk is. Er zijn allerlei vondsten ontdekt die aangeven dat de zone van de hoge dekzandruggen naar het lager gelegen beekdal van de Run lange tijd aantrekkelijk was voor bewoning en begraving. Concentraties van aardewerk uit de late ijzertijd/Romeinse tijd, (vuur-)stenen bijlen en andere vuurstenen artefacten uit het midden- en laat-neolithicum zijn daar onder meer de getuigen van. Het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN) laat redelijk wat microreliëf zien op het bosperceel van het rijksmonument, zeker in vergelijking met de omliggende akkerlandpercelen die sterk genivelleerd zijn. In het microreliëf lijkt een urnheuvel zichtbaar die ook in 2002 tijdens een veldinspectie in het kader van het Actualisering Monumentenregister is waargenomen. Ook karrensporen tekenen zich duidelijk af. Deze sporen maken onderdeel uit van een oostwest-georiënteerde route die de gehuchten Schadewijk en Walik verbond. Op basis daarvan werd na het bureauonderzoek vermoed dat de inslijting van wielen een verstorend effect op het bodemarchief kan hebben gehad. Die verwachting kwam tijdens het gravende onderzoek uit. Op de aangewezen plek is handmatig een werkput van 2 x 2 m gegraven waar een donkere, humeuze verkleuring (spoor 10) zich vaag aftekende. De helft van dit spoor bleek doorsneden door karrensporen. Een flink deel van het zandige sediment uit de spoorvulling (6,4 liter) is in het laboratorium van de rijksdienst bestudeerd. Eerst is het met de handheld-XRF onderzocht, daarna is het sediment gezeefd. Vervolgens is het residu door de archeobotanisch specialist van de rijksdienst bekeken. Die analyse leverde onder meer een klein fragment van verkoold worteltje/takje op dat door middel van 14C-analyse is gedateerd. Dat leverde een absolute datering op van 669-776 cal n.Chr. Deze uitkomst is opmerkelijk omdat er zeer weinig aanwijzingen zijn dat het gebied in de vroege middeleeuwen is gebruikt. Daarnaast werd duidelijk dat het sediment van de spoorvulling een opvallend hoog loodgehalte had en dat het veel resten bevatte van recente wortels, zaden, kevers en mijten. Beide wijzen op de invloed van recente processen: op depositie van benzine-emissie en op een actief bodemleven. Ten aanzien van de context van de bronzen protobijl/baar heeft het veldwerk weinig duidelijkheid opgeleverd. Het bronzen voorwerp is vrij ondiep, op ca. 20 cm onder maaiveld, gevonden. Dit gegeven in combinatie met de directe nabijheid van de insneden karrensporen maakt het aannemelijk dat het object niet (meer) in situ lag, maar in secundaire positie. Tijdens het veldwerk was ook aandacht voor de fysieke staat van het rijksmonument. Er is een visuele inspectie uitgevoerd en er is een serie gerichte boringen gezet, onder meer op de locatie waar zeer lage heuvels te zien waren. Daar bleek een afgedekt oud oppervlak aanwezig te zijn. Dat zijn zeer waarschijnlijk restanten van urnheuvels die onderdeel uitmaakt van een urnenveld dat ruim vijftig jaar geleden bij de bosaanplant is waargenomen. De boringen als ook het aanwezige microreliëf geven aan dat het rijksmonument vrij goed intact is. De waargenomen verstoringen zijn enerzijds enkele oude ingravingen (kuilen) en anderzijds een flink aantal ontwortelde bomen (windworpen) die zijn veroorzaakt door heftige stormwinden in de afgelopen tien jaar. Aangezien het veldwerk weinig aanknopingspunten had opgeleverd over de context van de protobijl/baar is in januari 2021 een XRF-analyse aan het oppervlak van het bronzen object uitgevoerd. De aanwezigheid van de elementen zilver, arseen, nikkel en lood geven aan dat het kopererts waarvan de protobijl is gemaakt waarschijnlijk een fahlerts (fahlerz/fahlore) is. Het hoge gehalte arseen (3%) kan wijzen op de overgang van arseenkoper naar brons, wat een vroege datering impliceert, in de vroege bronstijd. Deze suggestie van de ouderdom past bij de uiterlijke kenmerken – bij de diepgroene kleur van het patina, de verwering en de kleine gehamerde vlakken – en bij de overblijfselen uit de late prehistorie op basis waarvan het rijksmonument destijds is aangewezen. Het is aannemelijk dat het object door de insnijding van karrenwielen is verplaatst. Dat betekent dat de oorspronkelijke context – wat dat ook moge zijn geweest, een graf, een depositieplek of anderszins – niet meer aanwezig is.